Kerem
New member
Hakemli Dergi Nasıl Kurulur?
Akademik dünyada saygın bir yer edinmenin en etkili yollarından biri, kendi hakemli derginizi kurmaktır. Bu süreç titizlik, sabır ve ciddi bir organizasyon gerektirir. Bu makalede, hakemli dergi nasıl kurulur sorusunun cevabını adım adım açıklarken, sıkça sorulan soruları da yanıtlayarak okuyuculara yol göstereceğiz. Ayrıca, süreci kolaylaştıracak ipuçları ve kaynak önerileri de sunacağız.
Hakemli Dergi Nedir?
Hakemli dergi, yayınlanacak makalelerin bağımsız ve uzman hakemler tarafından değerlendirilerek kalite kontrolünden geçirildiği akademik dergilerdir. Bu tür dergiler, bilimsel yayıncılıkta güvenilirliği sağlamak açısından büyük önem taşır.
Hakemli Dergi Kurma Süreci
1. Amaç ve Kapsam Belirleme
Kurmak istediğiniz derginin amacı ve kapsadığı akademik alanı belirlemek ilk adımdır. Derginiz sosyal bilimler, mühendislik, tıp ya da başka bir alanda olabilir. Kapsam ne kadar net olursa, derginizin odak noktası da o kadar belirgin olur.
2. Yayın Kurulu Oluşturma
Alanında uzman akademisyenlerden oluşan bir yayın kurulu oluşturulmalıdır. Bu kurul, editör, yardımcı editörler ve alan editörlerinden oluşur. Kurulun, yayın politikalarının belirlenmesi, hakem sürecinin yürütülmesi ve içerik kalitesinin denetlenmesi gibi görevleri vardır.
3. Hakem Süreci ve Yayın Etiği Kurallarının Belirlenmesi
Hakemli dergilerde çift kör (double-blind) hakemlik sistemi yaygındır. Bu sistemde yazarlar ve hakemler birbirini bilmez. Ayrıca yayın etiği kurallarını belirlemek, intihal, çıkar çatışmaları ve veri manipülasyonu gibi sorunların önüne geçmek açısından kritiktir. Committee on Publication Ethics (COPE) rehberleri bu noktada referans alınabilir.
4. ISSN Numarası Almak
Derginizin yasal kimliğe kavuşması için ISSN (International Standard Serial Number) almanız gerekir. Türkiye'de bu işlem, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı ISSN Türkiye Merkezi tarafından yürütülür. ISSN başvurusu için derginin künyesi, editöryal bilgileri ve ilk sayısının örneği gereklidir.
5. Online Yayın Platformu Seçimi
Günümüzde hakemli dergilerin büyük çoğunluğu çevrimiçi olarak yayınlanmaktadır. Derginizin içeriklerini yayınlayacağınız güvenilir bir yayın platformu seçmeniz gerekir. En yaygın ücretsiz yazılım Open Journal Systems (OJS)’dir. OJS, hem teknik hem de kullanıcı dostu yapısıyla tercih edilmektedir.
6. Web Sitesi Tasarımı ve İçerik Yönetimi
Derginizin web sitesi, kullanıcıların kolaylıkla makalelere ulaşabileceği ve yeni başvurular yapabileceği şekilde düzenlenmelidir. Ana sayfada dergi hakkında bilgiler, yayın kurulu, yazım kuralları ve önceki sayılar yer almalıdır.
7. Yazar Rehberi ve Makale Şablonu Oluşturma
Yazarların, makale gönderimi yaparken hangi kriterlere dikkat etmeleri gerektiğini açıklayan yazar rehberi ve makale şablonu mutlaka sitede yer almalıdır. Yazım kuralları, kaynakça düzeni ve etik beyan formu gibi bölümler net şekilde belirtilmelidir.
8. Hakem Havuzu Oluşturma
Alanında uzman akademisyenlerden oluşan bir hakem havuzu oluşturmak, hakem sürecinin sağlıklı yürütülmesi için elzemdir. Hakemler, gönderilen makaleleri değerlendirme kriterlerine göre puanlamalı ve gerekirse revizyon istemelidir.
9. Makale Çağrısı ve Tanıtım
İlk sayıyı yayınlamadan önce geniş çaplı bir makale çağrısı yapmanız gerekir. Bu çağrıyı akademik mail gruplarında, sosyal medya platformlarında ve üniversitelerin ilgili bölümlerinde duyurabilirsiniz. Tanıtım aşamasında SEO tekniklerini ve akademik dizinleri kullanmak önemlidir.
10. Akademik Dizinlerde Yer Alma
Derginizin prestij kazanması için ULAKBİM TR Dizin, DOAJ, EBSCO, Scopus gibi ulusal ve uluslararası dizinlerde yer alması gerekir. Bu dizinler, belirli kalite ve yayın etik standartlarını arar. Derginizi bu kriterlere göre geliştirmeniz gerekir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Hakemli dergi kurmak için üniversiteye bağlı olmak gerekir mi?
Hayır, bireysel ya da kurumsal olarak da dergi kurulabilir. Ancak üniversite ya da akademik kurumlarla iş birliği yapmak derginizin güvenilirliğini artırır.
Bir hakemli dergi ne kadar sürede kurulur?
Dergi kurulumu ortalama 3 ila 6 ay sürebilir. Bu süre, hazırlık düzeyine, teknik yeterliliğe ve ekip çalışmasına göre değişir.
Dergide makale yayınlamak ücretli mi olmalı?
Bu, derginin politikasına bağlıdır. Bazı dergiler açık erişim modeliyle ücretsiz yayın yaparken, bazıları değerlendirme ya da yayın ücreti talep eder. Ancak şeffaflık bu noktada çok önemlidir.
Dergi ne sıklıkla yayınlanmalıdır?
Hakemli dergiler genellikle yılda 2, 3 ya da 4 sayı çıkarır. Bu sayı, dergiye gelen makale miktarına ve hakem sürecine bağlı olarak belirlenmelidir.
Dergime nasıl makale toplayabilirim?
Tanıtım kampanyaları, üniversite iş birlikleri, akademik kongrelerde duyurular ve sosyal medya kullanımı etkili yöntemlerdir. İlk sayılar için davetli yazarlardan makale istemek de iyi bir başlangıç olabilir.
Ekstra İpuçları ve Kaynaklar
- COPE (Committee on Publication Ethics): Yayın etiği konusunda referans kaynağıdır.
- DOAJ (Directory of Open Access Journals): Açık erişimli dergilerin dizinine girmek için gereksinimleri inceleyin.
- OJS (Open Journal Systems): Ücretsiz ve açık kaynaklı yayın platformudur.
- CrossRef ve DOI Numarası: Derginizdeki makalelere DOI atamak, uluslararası erişilebilirlik açısından önemlidir.
Sonuç olarak, hakemli dergi kurmak ciddi bir süreçtir ancak doğru planlama ve özveriyle, akademik dünyaya katkı sağlayacak önemli bir platform oluşturabilirsiniz. Yukarıdaki adımlar, bu yolda size rehberlik edecektir.
Akademik dünyada saygın bir yer edinmenin en etkili yollarından biri, kendi hakemli derginizi kurmaktır. Bu süreç titizlik, sabır ve ciddi bir organizasyon gerektirir. Bu makalede, hakemli dergi nasıl kurulur sorusunun cevabını adım adım açıklarken, sıkça sorulan soruları da yanıtlayarak okuyuculara yol göstereceğiz. Ayrıca, süreci kolaylaştıracak ipuçları ve kaynak önerileri de sunacağız.
Hakemli Dergi Nedir?
Hakemli dergi, yayınlanacak makalelerin bağımsız ve uzman hakemler tarafından değerlendirilerek kalite kontrolünden geçirildiği akademik dergilerdir. Bu tür dergiler, bilimsel yayıncılıkta güvenilirliği sağlamak açısından büyük önem taşır.
Hakemli Dergi Kurma Süreci
1. Amaç ve Kapsam Belirleme
Kurmak istediğiniz derginin amacı ve kapsadığı akademik alanı belirlemek ilk adımdır. Derginiz sosyal bilimler, mühendislik, tıp ya da başka bir alanda olabilir. Kapsam ne kadar net olursa, derginizin odak noktası da o kadar belirgin olur.
2. Yayın Kurulu Oluşturma
Alanında uzman akademisyenlerden oluşan bir yayın kurulu oluşturulmalıdır. Bu kurul, editör, yardımcı editörler ve alan editörlerinden oluşur. Kurulun, yayın politikalarının belirlenmesi, hakem sürecinin yürütülmesi ve içerik kalitesinin denetlenmesi gibi görevleri vardır.
3. Hakem Süreci ve Yayın Etiği Kurallarının Belirlenmesi
Hakemli dergilerde çift kör (double-blind) hakemlik sistemi yaygındır. Bu sistemde yazarlar ve hakemler birbirini bilmez. Ayrıca yayın etiği kurallarını belirlemek, intihal, çıkar çatışmaları ve veri manipülasyonu gibi sorunların önüne geçmek açısından kritiktir. Committee on Publication Ethics (COPE) rehberleri bu noktada referans alınabilir.
4. ISSN Numarası Almak
Derginizin yasal kimliğe kavuşması için ISSN (International Standard Serial Number) almanız gerekir. Türkiye'de bu işlem, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı ISSN Türkiye Merkezi tarafından yürütülür. ISSN başvurusu için derginin künyesi, editöryal bilgileri ve ilk sayısının örneği gereklidir.
5. Online Yayın Platformu Seçimi
Günümüzde hakemli dergilerin büyük çoğunluğu çevrimiçi olarak yayınlanmaktadır. Derginizin içeriklerini yayınlayacağınız güvenilir bir yayın platformu seçmeniz gerekir. En yaygın ücretsiz yazılım Open Journal Systems (OJS)’dir. OJS, hem teknik hem de kullanıcı dostu yapısıyla tercih edilmektedir.
6. Web Sitesi Tasarımı ve İçerik Yönetimi
Derginizin web sitesi, kullanıcıların kolaylıkla makalelere ulaşabileceği ve yeni başvurular yapabileceği şekilde düzenlenmelidir. Ana sayfada dergi hakkında bilgiler, yayın kurulu, yazım kuralları ve önceki sayılar yer almalıdır.
7. Yazar Rehberi ve Makale Şablonu Oluşturma
Yazarların, makale gönderimi yaparken hangi kriterlere dikkat etmeleri gerektiğini açıklayan yazar rehberi ve makale şablonu mutlaka sitede yer almalıdır. Yazım kuralları, kaynakça düzeni ve etik beyan formu gibi bölümler net şekilde belirtilmelidir.
8. Hakem Havuzu Oluşturma
Alanında uzman akademisyenlerden oluşan bir hakem havuzu oluşturmak, hakem sürecinin sağlıklı yürütülmesi için elzemdir. Hakemler, gönderilen makaleleri değerlendirme kriterlerine göre puanlamalı ve gerekirse revizyon istemelidir.
9. Makale Çağrısı ve Tanıtım
İlk sayıyı yayınlamadan önce geniş çaplı bir makale çağrısı yapmanız gerekir. Bu çağrıyı akademik mail gruplarında, sosyal medya platformlarında ve üniversitelerin ilgili bölümlerinde duyurabilirsiniz. Tanıtım aşamasında SEO tekniklerini ve akademik dizinleri kullanmak önemlidir.
10. Akademik Dizinlerde Yer Alma
Derginizin prestij kazanması için ULAKBİM TR Dizin, DOAJ, EBSCO, Scopus gibi ulusal ve uluslararası dizinlerde yer alması gerekir. Bu dizinler, belirli kalite ve yayın etik standartlarını arar. Derginizi bu kriterlere göre geliştirmeniz gerekir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Hakemli dergi kurmak için üniversiteye bağlı olmak gerekir mi?
Hayır, bireysel ya da kurumsal olarak da dergi kurulabilir. Ancak üniversite ya da akademik kurumlarla iş birliği yapmak derginizin güvenilirliğini artırır.
Bir hakemli dergi ne kadar sürede kurulur?
Dergi kurulumu ortalama 3 ila 6 ay sürebilir. Bu süre, hazırlık düzeyine, teknik yeterliliğe ve ekip çalışmasına göre değişir.
Dergide makale yayınlamak ücretli mi olmalı?
Bu, derginin politikasına bağlıdır. Bazı dergiler açık erişim modeliyle ücretsiz yayın yaparken, bazıları değerlendirme ya da yayın ücreti talep eder. Ancak şeffaflık bu noktada çok önemlidir.
Dergi ne sıklıkla yayınlanmalıdır?
Hakemli dergiler genellikle yılda 2, 3 ya da 4 sayı çıkarır. Bu sayı, dergiye gelen makale miktarına ve hakem sürecine bağlı olarak belirlenmelidir.
Dergime nasıl makale toplayabilirim?
Tanıtım kampanyaları, üniversite iş birlikleri, akademik kongrelerde duyurular ve sosyal medya kullanımı etkili yöntemlerdir. İlk sayılar için davetli yazarlardan makale istemek de iyi bir başlangıç olabilir.
Ekstra İpuçları ve Kaynaklar
- COPE (Committee on Publication Ethics): Yayın etiği konusunda referans kaynağıdır.
- DOAJ (Directory of Open Access Journals): Açık erişimli dergilerin dizinine girmek için gereksinimleri inceleyin.
- OJS (Open Journal Systems): Ücretsiz ve açık kaynaklı yayın platformudur.
- CrossRef ve DOI Numarası: Derginizdeki makalelere DOI atamak, uluslararası erişilebilirlik açısından önemlidir.
Sonuç olarak, hakemli dergi kurmak ciddi bir süreçtir ancak doğru planlama ve özveriyle, akademik dünyaya katkı sağlayacak önemli bir platform oluşturabilirsiniz. Yukarıdaki adımlar, bu yolda size rehberlik edecektir.